Voor elektrisch materieel moet je een juiste en zekere energievoorziening inrichten. Netcongestie vraagt daarbij om flexibele oplossingen, zoals het gebruik van accucontainers of waterstof. We onderzoeken hoe jij de laadinfrastructuur op een kosteneffectieve manier kiest en inricht.
Bijvoorbeeld door een zelfvoorzienende bouwkeet te plaatsen met zonnepanelen of windenergie of containers met batterijen (al dan niet aangesloten op het net of met zonnepanelen). Je kan ook denken aan mobiele laadpalen of mobiele zonnepanelenvelden voor bijvoorbeeld buitenstedelijke GWW-projecten.
Op afgelegen plekken zonder stroomvoorziening kan waterstof een belangrijke rol spelen. Waterstof heeft een grote energiedichtheid, waardoor inzet van een waterstofgenerator en -cilinder uitermate geschikt is. Een 10 voet container waterstof staat gelijk aan circa 5000 kWh energie. Dit betekent effectief 4 weken emissieloze inzet van een gemiddelde grootte graafmachine!
Er bestaan oplossingen waarmee je een bouwlaadpas kan inzetten. Hierbij gebruik je een bestaande laadpaal om bijvoorbeeld een batterijcontainer of materieelstuk op te laden.
De ladder van laden van de NAL-werkgroep laadinfra bouw en ElaadNL geeft aan hoe je het beste kan laden in de bouw. Een tijdelijke bouwaansluiting is het minst wenselijk. Bestaande netaansluitingen en laadinfrastructuur zijn het meest wenselijk. Tijdelijke oplossingen, zoals accupakketten, zijn mogelijk, maar verhogen meestal de kosten per kWh.
Maak een inventarisatie van de plannen van jouw opdrachtgevers over de uitvragen die zij in de komende jaren gaan doen. Vraag hierbij of zij het SEB-convenant hebben ondertekend, en zo ja, voor welk niveau: basis of ambitieus. Dit geeft een goede indicatie van welke mobiele werktuigen je mag inzetten op toekomstige klussen. Doe dit tijdig, want de levertijden van emissievrij bouwmaterieel kunnen oplopen tot wel twee jaar. Mocht je al flink hebben geïnvesteerd in schoon materieel, laat je opdrachtgevers dit dan vooral weten, zodat jullie samen de inzet kunnen optimaliseren. Check naast machines aanschaffen of ombouwen de mogelijkheden om te huren via platformen (zoals Emission-0) of direct bij concullega’s.
Zorg dat de benodigde energiebehoefte helder is en dat je een scan hebt van bestaande netaansluitingen of laadinfra op en/of in de buurt van de bouwplaats. Gebruik waar mogelijk vaste stroompunten dichtbij de bouwplaats om accutransport en bijbehorende uitstoot te voorkomen. Denk hier bijvoorbeeld aan de ladder van laden en stroomkaart.nl.
Zorg voor specifieke trainingen over het gebruik, onderhoud en de veiligheid van elektrisch materieel. Veel is nieuw en moet worden doorgrond: de startprocedure en laadwijze van de machines verschillen bijvoorbeeld onderling sterk. Kennis en ervaring opdoen en deze binnen en buiten de organisatie delen, is van belang om de overgang naar ZE werken mogelijk te maken.
In de praktijk blijkt dat machines die af fabriek elektrisch zijn, minder storingsgevoelig en eenvoudiger te onderhouden zijn. Daarnaast kunnen storingen en garantiekwesties uitdagingen opleveren bij ombouwmachines, omdat je met de driehoek machineleverancier-batterijleverancier-omvormerleverancier te maken hebt.
Inzicht in het energieverbruik van elektrische mobiele werktuigen helpen om de inzet en het laadproces te optimaliseren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het gebruik van:
Portals om gegevens uit voertuigen te exporteren zijn in de praktijk nog onvoldoende beschikbaar en lastig toegankelijk. Eis daarom bij aanschaf van een elektrisch materieelstuk voor de hele levensduur volledig inzicht en toegang tot de data van jouw machine.
In de praktijk blijkt dat verhuurders en fabrikanten niet altijd begeleiding bieden bij het gebruik en laden van ZE-materieel, terwijl dit voor elk type machine anders kan zijn. Vraag daarom altijd om een laadinstructie, zodat het materieelstuk veilig wordt geladen.
Plan de energielogistiek zorgvuldig, want onvoldoende aandacht kan leiden tot hoge kosten en vertragingen. De ervaring leert dat de impact en kosten van energielogistiek per project sterk variëren. Daarnaast kan de energielogistiek een significante impact hebben op de uitstoot.
Houd rekening met vermogensverlies door weersomstandigheden, vooral tijdens de winter. Zo voorkom je onverwachte stilstand. Bij lage temperaturen kost het opwarmen van de batterij en de cabine extra energie. Houd dus voldoende marge aan, afhankelijk van de omstandigheden.
Elektrische mobiele werktuigen verschillen van fossiel materieel. Ze zijn bijvoorbeeld stiller en schoner, maar ook vaak zwaarder. Analyseer de energiebehoefte van het project grondig, om er zeker van te zijn dat elektrische machines voldoende capaciteit hebben voor de (dag)taken. Als je tussentijds moet laden, houd hier dan rekening mee in de planning.
Zorg voor strikte veiligheidsprotocollen rondom het gebruik en transport van batterijen, vooral bij het voldoen aan ADR-normen (de Europese normen voor het internationale vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg).
Los van de hogere aanschafwaarde/huur van elektrisch materieel, kunnen ook de kosten stijgen voor de energielogistiek, bouwplaatsinrichting en verzekeringspremies. Lagere kosten voor het energieverbruik compenseren dit (gedeeltelijk).
In deze case study van het festival Into the Great Wide Open 2024 op Vlieland behandelen we de voordelen en de uitdagingen van de transitie naar emissievrij bouwmaterieel voor buitenevenementen en festivals.
In deze case study worden verschillende voorbeelden van laadhubs uitgelicht.
